نژاد لاری
نژاد لاری به نژادی از طیور منسوب به ایران گفته می‌شود که بارزترین صفت خروس آن جنگندگی و استقامت بالای آن در مبارزه و عدم تسلیم آن می‌باشد.
واریته‌های گوناگون نژاد لاری را می‌توان بهطور خالص در نواحی مختلف ایران به خصوص در شهر لار، واقع در جنوب استان فارس یافت. تعداد کمی از این نژاد نیز در ناحیه اردبیل، چابهار وکنارک و نیز تهران وجود دارند. معمولاً خالص‌ترین نوع این نژاد در شهر لار پرورش داده می‌شود. در خراسان و به خصوص در نواحی مرزی تعدادی از این نژاد یافت می‌شود. (در افغانستان و در مجاورت مرز ایران نژادی با خصوصیت نژاد لاری پرورش داده می‌شود که به نژاد افغانی معروف است، ولی دلایل موجود نشان می‌دهد که نژاد افغانی نژاد مستقل نبوده و بلکه نوعی از اصیل می‌باشد که در افغانستان پرورش داده می‌شود و از نژاد لاری ایران سنگین تر است
جنگ خروس ها یکی از قدیمی ترین بازی های نمایشی بشر و متعلق به عصر کلاسیک با قدمتی ۶۰۰۰ ساله است و سوابق کهن آن به احتمال قریب به اتفاق به آسیا باز میگردد یونانیان باستان قبل از نبرد به منظور تحریک حس جنگاوری شجاعت و کردارهای دلاورانه سربازان خود آنهارا در معرض دیدن مراسم خروس های جنگی(لاری) قرار میدادند. این ورزش در اعصار باستانی هند،چین،ایران و دیگر کشور های شرقی مرسوم بوده و حدود ۵۰۰ سال قبل از میلاد به یونان وارد شده است. سنت خروس بازی حدوو ۴۵۰ سال قبل از میلاد مسیح در کشور روم اجرا میشده است ولی در روم نیز همچون اتن تبدیل به یک سرگرمی ساده شده و جنبه های اخلاقی اش را از دست داد. اولین تصاویر جنگ خروس ها متعلق به ۶قرن قبل از میلاد در فرهنگ یهودیان شهری نزدیکی اورشلیم بوده است خروس جنگی برای آنها سمبل خشونت بوده و در دوره های سلطنت برخی پادشهان یهود تعدادی از نقاشی های خروس های جنگی(لاری) در حال جنگ بر روی سنگ های یشم قرمز نقر شده و اکنون در دسترس است.
مشخصات ظاهری
شکل عمومی بدن نژاد لاری با تمام نژادهای دیگر متفاوت است و بهطور کلی بدن بلند و کشیده، سینه پهن و عمیق و پرگوشت، گوشت سینه سفت و پر، پشت پهن و دارای شیب از جلو به عقب می‌باشد. بالها محکم و به بدن چسبیده و پرهای دم با زاویه ۴۵درجه بالاتر از امتداد پشت قرار گرفته‌است. ساق پا با زاویه ملایمی به ران متصل شده‌است و از این رو بهطور کلی شکل ویژه‌ای به بدن این نژاد می‌دهد. رشد سر نسبت به بدن کوچک به نظر می‌رسد و فرم سر به اصطلاح ماری شکل می‌باشد. تاج اغلب در انواع اصیل توت فرنگی شکل و گردویی است. چشم‌ها درخشان، عقابی و سفید یا فیروزه ایی یا پرتقالی رنگ بوده و رشد تاج و ریش اغلب کم است. تاج در خروسها، قرمز تیره و در مرغ‌ها قرمز معمولی و لاله گوش در تمام انواع این نژاد قرمز رنگ است. منقار کوتاه، بسیار محکم و زرد رنگ است و در بعضی انواع، لکه‌های قهوهای رنگ در منقار بالایی وجود دارد. گردن نسبتاً بلند و استوانه‌ای و انتهای آن تقریباً در بدن فرو رفته‌است. قلم پا کلفت و بلند بوده و رنگ آن اغلب در واریته‌های اصیل زرد مایل به قهوهای و در برخی انواع قهوهای پررنگ و حتی تیره می‌باشد. پنجه‌ها پهن و دارای چهار انگشت است.
واریته‌های مختلفی از نژاد لاری در ایران مشخص شده است. شکل بدن در تمام این واریته‌ها تقریباً شبیه هم بوده و فقط از نظر رنگ پر و بال با هم فرق دارند. خروسها را بر اساس نوع تاج به تاج مهر، تاج بادام و تاج میل تقسیم می‌کنند.
نژاد اصیل مشخصات زیر را دارد: چشم سفید یا زاغ، پای سبز یا زرد، دم پایین، نوک کوتاه و عقابی، سر گرد و ریش و گوشواره بسیار کوتاه. بهطور کلی از نظر رنگ پر و بال واریته‌های مختلف نژاد لاری که در ایران وجود دارد به شرح زیر می‌باشد:
افغانی و ایرانی که در اصطلاح عشقبازهای افغان به کلنگی معروف است که بیشتر در نواحی شرقی ایران یافت می‌شود و به رنگ‌های ابرش با چشمان زاغ و فیروزه ایی ویا سفید وجود دارد.
در نواحی غربی نژادهایی با نام جنگلی که حاصلی از نژاد ترک و ایرانی یا افغانی & ایرانی با ترک هستند که اغلب در کرمانشاه و کردستان ایران یافت می‌شوند. همچنین نژاد مالای و مالاگاچ هم با در این نواحی به صورت ترکیبی از دو نوع قبلی موجود است.
در نواحی شمال غرب و تبریز و اردبیل انواعی از مالای و مالاگاچ با ترکیبی از نوع ایرانی آن و انواعی از ترک مخلوط شده‌اند که از نظر زیبایی و قدرت بدنی با واریته‌های کرد قابل مقایسه هستند. اما در شمال ایران و نواحی کنارهٔ دریای مازندران به دلیل فرهنگ بومی مردم ترکمن و علاقه وافر آنها به جنگ لاری در این نواحی از بهترین‌های تمام ایران حتی افغانستان یافت می‌شود که با ترکیب انواع مالای و افغان با لاری ایرانی انواع جنگی منحصر به فردی یافت می‌شود. در نواحی غربی دریای خزر و بندر انزلی هم جنگ لاری یکی از سرگرمی‌های مهم تبدیل شده است که همراه شرط بندی می‌باشد به همین دلیل از تمام ایران بهترین‌های خروس و مرغ لاری با انواع محلی قدیمی ترکیب که انواع جنگی منحصربه‌فردی را به وجود آورده‌اند.
باتوجه به علاقه لاری بازان و شرط بندهای این عمل به نوعی کسب و کار تبدیل شده که می‌تواند باعث ایجاد انواع بسیار جنگی لاری در پی ترکیب و اصلاح آنها در آینده ایی نه چندان دور بود.
خصوصیات تولیدی نژاد لاری
مرغان نژاد لاری از نظر کلی جزو نژادهای سنگین می‌باشند. سرعت رشد بدن و رویش پرها در بین افراد این گروه نژادیدر ابتدا کند می‌باشد، ولی از سن سه ماهگی به بعد از سرعت رشد نسبی خوبی برخوردار می‌شوند.
وزن مرغان بالغ یکساله حدود ۳ تا ۴ کیلوگرم و وزن خروسها در همین سن ۴ تا ۵ کیلوگرم و بیشتر می‌باشد. در خروسهای بالاتر از یکسال، وزن گاهی به ۶ تا ۵/۶ کیلوگرم و بیشتر هم می‌رسد.
سن بلوغ جنسیو تخمگذاری اغلب در ۷ ماهگی (۲۷ تا ۲۸ هفتگی) بوده و تخمگذاری با تخم مرغ‌های ریز شروع می‌شود.
تولید تخم مرغسالیانه حدود ۸۰ عدد با وزن متوسط هر تخم مرغ ۵۰گرم می‌باشد.
تخم مرغ به رنگ کرم تا قهوهای تیره و به شکل بیضی کشیده و با پوسته‌ای نسبتاً ضخیم است.
ضریب تبدیل غذایی بسیار نامطلوب می‌باشد. به‌طوری‌که در مقابل حدود ۲۰ کیلوگرم غذای مصرفی ۱کیلوگرم تخم مرغ تولید می‌شود. گوشت و تخم مرغ آنها دارای طعمی مطلوب بوده ولی در سنین پایین از مقدار گوشت مطلوب برخوردار نمی‌باشند.
دفعات کرچی در این نژاد زیاد است و معمولاً در سال ۲ تا ۳ بار کرچی در بین این مرغان دیده می‌شود. (به‌طوری‌که بعد از تولید هر ۲۰ تا ۲۵ عدد تخم مرغ حالت کرکی پدیدار می‌شود).
خروسهای جنگی از نظر قد و جثه با هم تفاتهاي بسياردارند كه در نژادهاي اصيل به راحتي قابل مشاهده است كه اولين و بزرگترين نژاد،ماداگاسكار است كه اروپايي ها براي اولين بار در جزيره يماداگاسكار با اين حيوان غول پيكر آشنا شدند و به همين علت نام آن را ماداگاسكار نهادند و از نشانه هاي قابل توجه گردن لخت و بلند،رانها و سينه ي فوقالعاده قوي و چنگالهاي نيرومند و همچنين ضخامت گردن و قلم پا و قابل توجه ترين مشخصه ي اين خروس قامت بلندش است كه به ۱۲۰ سانتي متر ميرسد كه در زبانهاي محلي به خاطر كلفتي و بلندي پا اين خروس به ((پاچه بزي)) معروف است،كه در حال حاضر در بعضي كشورها اين خروسها به صورت اصلاح شده پرورش داده و به فروش ميرسد
دومين نژاد ، نژاد شامو است كه از نظر قامتبا نژاد لاري زياد تفاوتي ندارد و به علت وزن بيشتر دومين نژاد بزرگ است این نژاد يكي از نژادهاي مخصوص مسابقه است كه در ژاپن به وجود آمده اما به نظر ميرسد كه اجداد آن طي قرون ۱۷ تا ۱۹ ميلادي از تايلند به ژاپن آورده شده اند و نشانه هاي آن قامت آن است كه به ۱۰۵ سانت ميرسد و طرز ايستادن آن كه بسيار راست ميايستد و همچنين برآمدگي ابروها و چشمهاي تو رفته و دمهاي كوتاه و رو به پايين است و وزن آن به ۹ كيلو ميرسد
سومين نژاد،نژادي ايراني است كه منسوب به شر لاردر استان فارس است كه بعضي از كارشناسان معتقدند كه دريا نوردان انگليسي در موقع توقف كشتي هاي خود در سواحل خليج فارس تعدادي مرغ هاي مالاي را به ساكنين بنادر فروختند و نژاد لاري اولين بار از اعقاب مرغ هاي مزبور در ناحيه ي لار تشكيل شده است كه از نشانه هاي آن بدن بلند و كشيده سينه پهن و عميق و پر گوشت،گوشت سينه سفت و پر،كمري پهن و داراي شيب از جلو به عقب ميباشد،بالها محكم به بدن چسپيده،پرهاي دم با زاويه ي ۴۵ درجه بالاتر از امتداد پشت قرار گرفته و ساق پا با زاويه ي ملايمي به ران متصل ميشود،از اين رو و با توجه به اين نكات شكل بخصوصي به حيوان ميدهد كه فقط مختص اين نژاد است البته بعضي نژادها مانند مالاي شباهتهايي دارند و يكي از خصوصيات ويژه ي اين نژاد سرش است كه به ماري شكل معروف است و همچنين كلفت بودن قلم پا كه رنگ آن در گونهاي اصيل زرد مايل به قهوه اي و در برخي قهوه اي پر رنگ و حتي تيره و در برخي ديگر سبز است قامت گونه ي اصيل اين خروس به ۱۰۰ سانت ميرسد و وزن آن تا ۷ الي ۸ كيلو البته امروزه گونه هاي ۱۰۰% خالص و اصلي هر كدام از اين نژادها وجود ندارد و يا بسيار كم است البته به صورت اصلاح نژاد شده نيز وجود دارد كه بيشتر صفات را نيز دارا ميباشد اما باز هم مانند گونه هاي قديم و اصيل خودشان نيستند
مشخصات نژاد لاری (اصیل ایرانی)
مشخصات ظاهری:
شکل عمومی بدن نژاد لاری با تمام نژادهای دیگر ایران متفاوت است، بهطور کلی بدن بلند و کشیده، سینه پهن و عمیق و پرگوشت، گوشت سینه سفت و پر، پشت پهن و دارای شیب از جلو به عقب می‌باشد. بالها محکم و به بدن چسبیده و پرهای دم با زاویه ۴۵درجه بالاتر از امتداد پشت قرار گرفته‌است. ساق پا با زاویه ملایمی به ران متصل شده‌است و از این رو به طور کلی شکل ویژه‌ای به بدن این نژاد می‌دهد. رشد سر نسبت به بدن کوچک به نظر می‌رسد و فرم سر به اصطلاح ماری شکل می‌باشد.
شکل ظاهرى نژاد لارى
فرم عمومى بدن نژاد لارى با تمام نژادهاى ديگر متفاوت است به‌طورى که به‌آسانى مى‌توان آن را مشخص نمود. به‌طورکلى بدن بلند و کشيده، سينه پهن و عميق و پرگوشت، گوشت سينه سفت و پر، پشت پهن و داراى شيب از جلو به عقب مى‌باشد. بالها محکم به بدن چسبيده است، پرهاى دم با زاويه ۴۵ درجه بالاتر از امتداد پشت قرار گرفته است (در صورتى‌که در نژاد مالاى امتداد زاويه اتصال پرها به بدن به‌طرف پائين متمايل است) ساق پا با زاويه ملايمى به ران متصل شده است. از اين‌رو بهطور کلى فرم مخصوصى به بدن اين نژاد مى‌دهد.
خصوصيات قسمت‌هاى مختلف بدن به قرار زير است:
– رشد سر نسبت به بدن کوچک به‌نظر مى‌رسد. فرم سر به اصطلاح مارى مى‌باشد تاج اغلب در انواع اصيل توت‌فرنگى شکل است. چشم‌هاى درخشان و عقابى و نارنجى رنگ بوده و رشد تاج و ريش اغلب کم است، تاج در خروسها قرمز تيره و در مرغ‌ها قرمز معمولى است. لاله گوش در تمام انواع اين نژاد قرمز است. منقار کوتاه و رنگ آن زرد است در بعضى انواع لکه‌هاى قهوه‌اى رنگ در منقار بالائى وجود دارد. خود منقار بسيار محکم مى‌باشد. گردن نسبتاً بلند و استوانه‌اى است و انتهاى آن تقريباً در بدن فرو رفته است.
– قلم پا کلفت و بلند بوده و رنگ آن اغلب در جورهاى اصيل زرد مايل به قهوه‌اى و در برخى انواع قهوه‌اى پررنگ و حتى تيره مى‌باشد. پنجه‌ها پهن و داراى ۴ انگشت است.
– وزن در مرغ‌ها بالغ يکساله در حدود ۳-۴ کيلو و در خروسها ۴-۵ کيلوگرم است. در خروس‌هاى مسن‌تر گاهى وزن تا ۶ کيلوگرم هم مى‌رسد. فرم بدن در هر دو جنس کاملاً شبيه به‌هم است و فقط از نظر اندازه جثه و وزن با هم فرق دارند.
سن تخمگذارى در اين نژاد اغلب در ۷ و ۸ ماهگى است. در اوايل تخمگذارى تخم‌ها ريز است ولى به مرور کمى درشت‌تر مى‌شود، بهطور کلى وزن تخم‌مرغ کم بوده و در حدود ۵۰ گرم مى‌باشد. رنگ پوسته تخم‌مرغ کرمى تا قهوه‌اى روشن مى‌باشد. در انواعى که رنگ پر و بال قهوه‌اى است رنگ پوسته تخم‌مرغ وجود دارد، ضخامت پوسته تخم‌مرغ تقريباً زياد است و قالب تخم‌مرغ اغلب کمى کشيده‌تر از حد معمول مى‌باشد.
– مقدار تخمگذارى ساليانه اغلب در حدود ۸۰-۱۰۰عدد است چون مرغداران اغلب انتخاب و سلکسيون را از نظر وزن انجام مى‌دهند از اين‌رو توجه چندانى به توليد تخم‌مرغ در اين نژاد نشده است ولى به‌نظر مى‌رسد چنانچه سلکسيون از نظر توليد تخم‌مرغ انجام مى‌گيرد افزايشى در ميزان توليد و حتى وزن تخم‌مرغ به‌وجود خواهد آمد. طعم تخم‌مرغ و مزه گوشت بسيار مطلوب است.
– دفعات کرچى در اين نژاد تقريباً زياد است و معمولاً ۳-۲ بار کرچى در سال ديده مى‌شود. بدين ترتيب که معمولاً بعد از گذاردن هر ۴۰-۳۰ تخم، مرغ دچار کرچى مى‌شود. کرچى بيشتر از اوايل اسفند تا خرداد و در اوايل پائيز روى مى‌دهد. از نظر حس مادرى مرغ‌هاى لارى نژاد خوبى محسوب نمى‌شوند. زيرا به مناسبت فرم مخصوص بدن و سنگينى جثه و فرم سينه و بالاخره عدم توجه، اغلب تخم‌ها را شکسته و مى‌خورند. همچنين در هنگام خروج جوجه‌ها از تخم در اثر عدم توجه ممکن است جوجه‌ها را در زير بدن سنگين خود خفه کنند. اغلب نسبت جوجه‌هاى به‌دست آمده به تخم‌مرغ‌هائى که در زير مرغ گذارده شده نصف و حتى به نسبت يک‌سوم است.
از اين‌رو کمتر از مرغ‌هاى اين نژاد براى جوجه‌کشى طبيعى استفاده مى‌شود و بيشتر مرغداران براى زياد نمودن اين نژاد تخم‌مرغ‌هاى مزبور را در زير مرغ‌هاى نژاد ديگر مى‌خوابانند و یا از ماشين‌هاى جوجه‌کشى براى توليد جوجه در اين نژاد استفاده مى‌کنند. درصد نطفه‌دارى نسبتاً خوب است، که علت اين امر زياد بودن نسبت خروسها در گله مرغ‌ها به نسبت نژادهای دیگر مى‌باشد. زيرا اغلب مرغداران براى هر ۳ تا ۴ مرغ يک خروس در گله رها مى‌کنند.